بُته‌جـِقّه یکی از نقش‌های تزئینی ایرانی
بُته‌جـِقّه یکی از نقش‌های تزئینی ایرانی
بُته‌جـِقّه
یکی از نقش‌های تزئینی ایرانی شبیه سروی خمیده که بیشتر در قالی بافی ،
ترمه ، زردوزی ، شال بافی، پته دوزی، قالیبافی، کاشی کاری، مسگری، سفالگری و
معماری به کار می رود.
گروهی از نشانه شناسان این نقش را نمادی از سرو یا درخت زندگی ( درخت همیشه سبزی که صفت آزادی وآزادگی را به آن نسبت داده اند) می دانند .درخت زندگی در میان دو حیوان یا دو پرنده به صورت رخ به رخ طرح شده است. علاوه بر حیوانات طب
گروهی از نشانه شناسان این نقش را نمادی از سرو یا درخت زندگی ( درخت همیشه سبزی که صفت آزادی وآزادگی را به آن نسبت داده اند) می دانند .درخت زندگی در میان دو حیوان یا دو پرنده به صورت رخ به رخ طرح شده است. علاوه بر حیوانات طب
یعی
مثل اردک یا غزال اغلب این درخت در میان دو جانور افسانه ای و ترکیبی چون
اسفنکس، گاو بالدار، شیردال قرار دارد که از درخت و میوه اش محافظت
می‌کنند.
برای چیدن و برخورداری از میوه آن که رمز اکسیر وطول عمر است باید با این دو محافظ جنگید که در صورت پیروزی می‌توان نامیرا و جاویدان شد.
عده‌ای این نقش را سرو نشانه آزادگی ایرانیان می‌دادند که از سر فروتنی سر خود را خم نموده است. عده‌ای دیگر آن را به عنوان سرو می‌دانند که در دوران مزدکیان نشانه آزادگی آنان بوده و پس از شکست مزدک سر خود را از شرمساری به زیر انداخته است.
بته جقه سالیان سال بر بالای تاج پادشاهان ایران دیده می شد و خوشبختانه امروز هم در پارچه های ترمه و شال های زنانه و کراوات های مردانه دیده می شود و نمادی مردم پسند است. از انجا که درخت سرو همواره نشانه ی ایرانیان راست اندیش و راست و گفتار و راست کردار بود،این نشان بیانگر فروتنی و تواضع ایرانیان می باشد. درباره پیدایش این نماد آرتور پوپ در نسک «شاهکار های هنر ایران» اشاره میکند در زمان ساسانیان که مزدک برای آزادی گام بر میداشت و خود نیز مردی ازاده و پرستنده ی آزادی بود و سرانجام کشته شد پیروانش درخت سرو را که نماد آزادی و راستی و استقامت بود به نشان سوگواری به حالت خمیده نقش کردند که کم کم به نشان بته جقه امروزی در آمد.
گروهی بته را برگرفته از درخت گز، که از جهاتی شبیه به درخت سرو است و از درختان گرمسیری که هم در کویر و هم در کناره رودخانه‌ها رشد میکند می‌دانند. گروهی آنرا مظهر شعله آتش آتشکده‌های زرتشتی، گروهی تمثیل بادام یا گلابی و یا مشت بسته و عده ای آنرا به میوه درخت کاج، نخل، بادام و میوه صنوبر، زهدان مادر و برگ تشبیه کردند.
در آمریکا این نقش را "Persian pickles" به معنی "خیار شور ایرانی" می‌نامند. همچنین هم شکلی این نگاره با نماد چینی "یین و یانگ" و ژاپنی "یو و این" قابل بررسی است.
برای چیدن و برخورداری از میوه آن که رمز اکسیر وطول عمر است باید با این دو محافظ جنگید که در صورت پیروزی می‌توان نامیرا و جاویدان شد.
عده‌ای این نقش را سرو نشانه آزادگی ایرانیان می‌دادند که از سر فروتنی سر خود را خم نموده است. عده‌ای دیگر آن را به عنوان سرو می‌دانند که در دوران مزدکیان نشانه آزادگی آنان بوده و پس از شکست مزدک سر خود را از شرمساری به زیر انداخته است.
بته جقه سالیان سال بر بالای تاج پادشاهان ایران دیده می شد و خوشبختانه امروز هم در پارچه های ترمه و شال های زنانه و کراوات های مردانه دیده می شود و نمادی مردم پسند است. از انجا که درخت سرو همواره نشانه ی ایرانیان راست اندیش و راست و گفتار و راست کردار بود،این نشان بیانگر فروتنی و تواضع ایرانیان می باشد. درباره پیدایش این نماد آرتور پوپ در نسک «شاهکار های هنر ایران» اشاره میکند در زمان ساسانیان که مزدک برای آزادی گام بر میداشت و خود نیز مردی ازاده و پرستنده ی آزادی بود و سرانجام کشته شد پیروانش درخت سرو را که نماد آزادی و راستی و استقامت بود به نشان سوگواری به حالت خمیده نقش کردند که کم کم به نشان بته جقه امروزی در آمد.
گروهی بته را برگرفته از درخت گز، که از جهاتی شبیه به درخت سرو است و از درختان گرمسیری که هم در کویر و هم در کناره رودخانه‌ها رشد میکند می‌دانند. گروهی آنرا مظهر شعله آتش آتشکده‌های زرتشتی، گروهی تمثیل بادام یا گلابی و یا مشت بسته و عده ای آنرا به میوه درخت کاج، نخل، بادام و میوه صنوبر، زهدان مادر و برگ تشبیه کردند.
در آمریکا این نقش را "Persian pickles" به معنی "خیار شور ایرانی" می‌نامند. همچنین هم شکلی این نگاره با نماد چینی "یین و یانگ" و ژاپنی "یو و این" قابل بررسی است.
No comments:
Post a Comment